จากซีรีส์สงครามส่งด่วนที่กำลังเป็นกระแสอยู่ในตอนนี้ เราไม่ได้เห็นแค่เบื้องหลังการแข่งขันอันดุเดือดของวงการโลจิสติกส์เพียงเท่านั้น แต่ยังได้เห็นภาพของ Unicorn ของไทยอย่างคมสันต์ ลี ผู้ก่อตั้ง Flash Express ในขณะเดียวกัน ฝั่งจีนเองก็มี Unicorn ที่น่าจับตาไม่แพ้กัน หนึ่งในนั้นคือ Colin Huang (黄峥) ผู้ก่อตั้ง Pinduoduo สองผู้ประกอบการที่เริ่มต้นจากศูนย์แต่สามารถปั้นธุรกิจให้กลายเป็นยูนิคอร์นที่เปลี่ยนทั้งวงการได้สำเร็จ
Unicorn จากจีน Colin Huang วิศวกรผู้หลงใหลในพฤติกรรมผู้บริโภค
Source: CorD
ถ้าหากพูดถึง Unicorn ของไทยคงเป็นคมสันต์ ลี ผู้ก่อ Flash express แต่ถ้าในจีน คนที่คนจีนนับถือให้เป็น Unicorn คือ Colin Huang (黄峥) เกิดในปี 1980 ในครอบครัวชนชั้นแรงงานในเมืองหางโจว ประเทศจีน พ่อแม่ของเขาเป็นแรงงานโรงงาน ไม่มีใครมีพื้นฐานด้านธุรกิจหรือเทคโนโลยี ในเวลานั้นครูได้ส่ง Colin Huang ไปแข่งคณิตศาสตร์โอลิมปิกจนสามารถคว้าเหรียญมาได้ ด้วยความสามารถด้านคณิตศาสตร์ของเขา ทำให้ Colin Huang สามารถผลักดันตัวเองให้เข้าเรียนใน Hangzhou Foreign Languages School ได้ และความรักในการเรียนทำให้เขาได้ทุนเรียน Zhejiang University (浙江大学软件学院) ในสาขาวิทยาการคอมพิวเตอร์ และในเวลาต่อมาก็สามารถสอบชิงทุนไปศึกษาต่อระดับปริญญาโทที่ University of Wisconsin Madison ในสหรัฐอเมริกา
หลังเรียนจบ Colin Huang ได้ทำงานกับ Google ในซิลิคอนแวลลีย์ โดยเขาเป็นหนึ่งในทีมที่พัฒนา Google Shopping และนี่คือจุดเริ่มต้นที่เขาเริ่มเข้าใจพฤติกรรมของผู้ซื้อบนโลกออนไลน์ หลังจากเก็บเกี่ยวประสบการณ์เพียงไม่กี่ปี เขาตัดสินใจกลับจีนมาสร้างบริษัทของตัวเอง โดยเริ่มจากการเปิดบริษัทเกมออนไลน์ แล้วค่อย ๆ เปลี่ยนแนวสู่แพลตฟอร์ม E-commerce และนี่จึงเป็นจุดเริ่มต้นของ Pinduoduo
Pinduoduo พลิกเกมช้อปปิ้งด้วยการรวมกลุ่มซื้อของ
Source: DMB Shanghai
Colin Huang มองเห็นช่องว่างในวงการ E-commerce ของจีนที่แม้ยักษ์ใหญ่อย่าง Alibaba และ JD.com ครองตลาด แต่กลับยังไม่มีใครตอบโจทย์ใน 3 ประเด็นหลัก คือ การเชื่อมต่อโดยตรงกับผู้ผลิต (โดยเฉพาะเกษตรกร) การละเลยร้านค้าออฟไลน์ในชนบท และการขาดการเชื่อมโยงกับแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดียอย่าง WeChat ที่คนจีนใช้งานอยู่ทุกวัน จากช่องว่างเหล่านี้ Colin Huang จึงเปิดตัว Pinduoduo แพลตฟอร์ม Social Commerce ที่ใช้โมเดล Customer-to-Manufacturer (C2M) ช่วยให้ผู้บริโภคสามารถสั่งซื้อสินค้าจากผู้ผลิตได้โดยตรง โดยเฉพาะสินค้าเกษตรจากเกษตรกรในชนบท อีกทั้งยังพัฒนาแนวคิดการสั่งแบบกลุ่มที่ลูกค้าสามารถรวมกลุ่มกับเพื่อนหรือคนในชุมชนเพื่อสั่งซื้อสินค้าจำนวนมากและได้รับราคาที่ถูกลง จนกลายเป็นโมเดลที่ได้รับความนิยมอย่างรวดเร็วเพราะให้ประโยชน์ทั้งกับผู้ซื้อและผู้ขาย
นับตั้งแต่ปี 2017 เป็นต้นมา Pinduoduo ขยายประเภทสินค้าอย่างก้าวกระโดด ตั้งแต่เสื้อผ้า ของใช้ในบ้าน ไปจนถึงผลไม้สดและสินค้าอิเล็กทรอนิกส์ ทั้งยังสามารถเข้าถึงกลุ่มผู้มีรายได้น้อยที่ไม่เคยมีประสบการณ์ซื้อของออนไลน์มาก่อน สร้างพลังการซื้อใหม่ในตลาดชนบทและเมืองระดับล่างที่ Alibaba ไม่เคยเข้าถึง
แม้ในปี 2021 Colin Huang จะก้าวลงจากตำแหน่งผู้บริหาร Pinduoduo แล้ว แต่เขายังคงถือหุ้นในบริษัทอยู่ถึง 26.5% พร้อมทิ้งบทเรียนสำคัญไว้ให้กับผู้ประกอบการรุ่นใหม่ว่าการจะสร้างธุรกิจที่ยิ่งใหญ่ไม่จำเป็นต้องเริ่มจากทุนมหาศาล แต่อยู่ที่การมองเห็นปัญหาเล็ก ๆ ที่คนส่วนใหญ่มองข้าม แล้วลงมือสร้างคำตอบอย่างจริงจังและยั่งยืน
Unicorn จากไทย คมสันต์ ลี เด็กบ้านนอกที่พลิกตลาดขนส่งไทย
Source: DEF
คมสันต์ ลี เกิดในครอบครัวชาวไทยเชื้อสายจีนที่มีฐานะไม่มั่งคั่งนัก เขาเป็นลูกชายคนโตจากพี่น้องสามคน เติบโตมากับภาพของพ่อที่ทำธุรกิจค้าขายเล็ก ๆ ความใกล้ชิดกับโลกของการค้าในวัยเด็กนั้นได้กลายเป็นแรงบันดาลใจแรกที่ปลูกฝังความใฝ่ฝันในการเป็นนักธุรกิจของคมสันต์โดยไม่รู้ตัว ส่วนแม่เป็นครูสอนภาษาจีน ซึ่งกลายเป็นอีกหนึ่งปัจจัยสำคัญที่หล่อหลอมทักษะด้านภาษาให้คมสันต์ตั้งแต่ยังเล็ก และภาษานี้เองที่กลายมาเป็นเครื่องมือสำคัญในการต่อยอดชีวิตของเขาในอนาคต โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อเขาได้แต่งงานกับภรรยาชาวจีน ซึ่งต่อมาก็มีบทบาทสำคัญในการช่วยประสานงานกับนักพัฒนาเทคโนโลยีจากจีนในช่วงที่คมสันต์เริ่มก่อตั้งธุรกิจขนส่งของตน
คมสันต์ศึกษาต่อระดับปริญญาตรีในสาขาบริหารธุรกิจระหว่างประเทศ ที่มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง ซึ่งในช่วงชีวิตนักศึกษา เขาไม่ได้รอให้โอกาสเข้ามาหา แต่ลงมือสร้างมันขึ้นเอง โดยเขาเริ่มต้นทำธุรกิจเล็ก ๆ ด้วยการนำเข้าสินค้าจากจีนมาขายให้นักศึกษาชาวจีนที่มาแลกเปลี่ยนในไทย ซึ่งสามารถทำรายได้เฉลี่ยเดือนละ 10,000 บาท พร้อมกันนั้นยังใช้เวลาว่างทำงานพาร์ทไทม์ในบริษัทของคนจีน และรับจ้างสอนภาษาจีนควบคู่ไปด้วย ทุกประสบการณ์เล็ก ๆ ในช่วงเวลานั้น ล้วนเป็นการฝึกฝนทั้งความคิด ความอดทน จนเป็นที่มาของการก่อตั้ง Flash Express
Flash Express ส่งของทุกวัน ไม่มีวันหยุด
Source: Brand Inside
ในยุคนั้น ผู้ให้บริการขนส่งส่วนใหญ่ยังยึดติดกับรูปแบบการให้บริการที่ต้องไปที่สาขา มีข้อจำกัดทั้งด้านเวลาและค่าใช้จ่าย ซึ่งไม่ตอบโจทย์พ่อค้าแม่ค้าออนไลน์รายย่อย คมสันต์จึงก่อตั้ง Flash Express ด้วยแนวคิดง่าย ๆ แต่ทรงพลัง คือ บริการเข้ารับพัสดุฟรีถึงหน้าบ้านตั้งแต่ชิ้นแรก เปิดให้บริการทุกวันตลอด 365 วันไม่มีวันหยุด พร้อมราคาที่เข้าถึงง่าย ทั้งหมดนี้ช่วยลดภาระ เพิ่มความสะดวก โดยในตอนแรกคนส่วนใหญ่ไม่เชื่อว่าเขาจะสามารถแข่งกับ Kerry หรือไปรษณีย์ไทยได้ แต่คมสันต์ยอมลงทุนในเทคโนโลยีหลังบ้าน การสร้างคลังสินค้าอัตโนมัติ และปรับปรุงระบบขนส่งให้เร็วที่สุด เขายังได้ทุนสนับสนุนจาก Alibaba และกลุ่มนักลงทุนจีน จน Flash Express เติบโตแบบก้าวกระโดด ภายในเวลาเพียง 3-4 ปี Flash Express ก็ขึ้นแท่นยูนิคอร์นสัญชาติไทย ที่มีมูลค่ากว่า 1,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ กลายเป็นบริษัทโลจิสติกส์เอกชนรายแรกของไทยที่ทำได้ในระดับนี้
จุดร่วมของ Colin Huang และ คมสันต์ ผู้ชายธรรมดาที่ไม่ยอมเป็นแค่ผู้ตาม
ในทุกยุคของการเปลี่ยนผ่านทางเศรษฐกิจ มักจะมีช่องว่าง (Market gap) ระหว่างสิ่งที่ตลาดเสนอกับสิ่งที่ผู้บริโภคต้องการ ซึ่งบางครั้งผู้เล่นรายใหญ่ในตลาดไม่สามารถปรับตัวได้ทัน หรือมองข้ามความต้องการเหล่านี้เพราะคิดว่าไม่คุ้มลงทุนหรือเล็กเกินไป แต่สำหรับ Colin และคมสันต์ ช่องว่างเหล่านั้นคือโอกาสทองที่นำไปสู่การสร้างโมเดลธุรกิจใหม่แบบ Disruption อย่างแท้จริง
-
Colin Huang กับช่องว่างของผู้บริโภคจีนระดับล่างที่ไม่มีใครสนใจ
ย้อนกลับไปในช่วงปี 2015 ตลาด E-commerce จีนมีผู้เล่นยักษ์ใหญ่สองรายคือ Alibaba และ JD.com ทั้งคู่เน้นจับตลาดคนเมืองและชนชั้นกลางขึ้นไป โดยขายของแท้ มีแบรนด์ สร้างประสบการณ์แบบ Premium แต่ Colin Huang มองเห็นสิ่งที่คนอื่นมองข้ามคือ ผู้บริโภคอีกหลายร้อยล้านคนในชนบทและเมืองรองของจีน ยังไม่ได้เข้าถึง E-commerce อย่างแท้จริง โดยคนกลุ่มนี้มีรายได้ต่ำ ชอบความสนุก และความรู้สึกมีส่วนร่วม ต้องการของราคาถูกแต่ก็ยังอยากได้ของใช้ในชีวิตประจำวัน
Colin Huang เลือกเจาะกลุ่มนี้ด้วย Pinduoduo โดยให้ราคาสินค้าถูกกว่าเจ้าใหญ่ถึง 30–50% ใช้เกมและการชวนเพื่อนมาช่วยกันซื้อ ทำให้เหมือนเล่นมากกว่าช้อป ลดต้นทุนด้วยการเชื่อมผู้ผลิตโดยตรง ไม่ผ่านพ่อค้าคนกลาง ผลลัพธ์คือ Pinduoduo กลายเป็นแพลตฟอร์มที่คนจีนชนบทใช้มากที่สุด เกิดพฤติกรรมใหม่ คือการช้อปผ่าน WeChat กับเพื่อน กลายเป็นบรรทัดฐานที่ทำให้ Colin Huang พลิกเกมจากผู้ตามสู่ผู้นำตลาด E-commerce แบบ Social Commerce
-
คมสันต์ แซ่ลี กับช่องว่างของโลจิสติกส์ไทยที่ไม่เข้าถึงคนธรรมดา
ก่อนปี 2017 ตลาดขนส่งไทยถูกครอบครองโดยผู้เล่นไม่กี่เจ้า เช่น ไปรษณีย์ไทย, Kerry, DHL ซึ่งการส่งพัสดุที่ต้องไปสาขาเอง มีข้อจำกัดด้านเวลา ไม่มีบริการเข้ารับฟรี หรือมีเงื่อนไขขั้นต่ำ ทำให้ต้นทุนด้านเวลาและเงินสูงสำหรับคนทำธุรกิจเล็ก ๆ คมสันต์เห็นช่องว่างสำคัญที่ใหญ่มาก คือ ผู้ขายออนไลน์รายย่อยจำนวนมากต้องการขนส่งที่ราคาถูก บริการถึงบ้าน และไม่มีวันหยุด เพื่อให้ขายของได้ตลอดเวลา โดยคนกลุ่มนี้คือแม่ค้าใน Facebook, Shopee, Instagram ที่ไม่มีเงินจ้างทีมโลจิสติกส์เอง และต้องการความสะดวกในชีวิตประจำวัน
คมสันต์จึงออกแบบ Flash Express ให้ส่งทุกวัน รวมวันเสาร์-อาทิตย์ มีพนักงานเข้ารับพัสดุถึงบ้านฟรี ราคาเริ่มต้นต่ำกว่าเจ้าอื่น ใช้ระบบไอทีวางแผนเส้นทางอัตโนมัติ โดยเริ่มจากกลุ่มแม่ค้าออนไลน์จนขยายสู่ลูกค้าองค์กร ผลลัพธ์คือ Flash Express ขึ้นเป็นบริษัทขนส่งเอกชนอันดับ 1 ในไทยในเวลาไม่ถึง 5 ปี กลายเป็นขวัญใจของผู้ขายรายย่อยทั่วประเทศ ได้ทุนสนับสนุนจากจีนจนมูลค่าทะลุพันล้านดอลลาร์
บทเรียนจากช่องว่างสู่โอกาส
Source: IRIS Intelligence Blog
หนึ่งในบทเรียนสำคัญจากเรื่องราวของ Colin Huang และ คมสันต์ ลี คือการมองเห็นโอกาสในสิ่งที่คนส่วนใหญ่มองข้าม โดยเฉพาะตลาดระดับล่างหรือกลุ่มลูกค้าที่มีกำลังซื้อน้อย ซึ่งบรรดายักษ์ใหญ่มักไม่ให้ความสำคัญนัก เพราะมองว่าไม่คุ้มค่า แต่ทั้ง Colin Huang และคมสันต์กลับมองต่าง พวกเขาเห็นปริมาณ เห็นความต้องการที่ยังไม่ได้รับการตอบสนอง และเข้าใจว่าถ้าสามารถออกแบบบริการหรือแพลตฟอร์มที่ตอบโจทย์คนกลุ่มนี้ได้อย่างแท้จริง พวกเขาก็จะกลายเป็นฐานลูกค้าที่ภักดี แข็งแรง และขยายตัวอย่างมหาศาล
Colin Huang ไม่ได้แข่งกับ Alibaba ด้วยการขายของให้คนเมืองชั้นกลาง เขากลับไปหาคนในชนบทที่ยังไม่มีทางเลือกที่คุ้มค่าในการซื้อของออนไลน์ และเปลี่ยนกลุ่มลูกค้ากำลังซื้อน้อยให้กลายเป็นหัวใจหลักของธุรกิจ Pinduoduo ในแบบที่ยักษ์ใหญ่เจ้าอื่น ๆ ไม่เคยมองเห็น และยิ่งไปกว่านั้นเขาเข้าใจดีว่าการซื้อของในชนบทจีนคือกิจกรรมทางสังคมมากพอ ๆ กับความจำเป็นทางเศรษฐกิจ จึงสร้างระบบสั่งซื้อแบบกลุ่มที่เชื่อมโยงกับ WeChat ทำให้การช้อปปิ้งกลายเป็นกิจกรรมร่วมกันระหว่างครอบครัว เพื่อนบ้าน และชุมชน ซึ่งไม่เพียงทำให้เกิดยอดขายสูงแบบทวีคูณ แต่ยังสร้างประสบการณ์ใหม่ที่คนกลุ่มนี้ไม่เคยได้รับมาก่อน
ฝั่งของคมสันต์ ลีก็เช่นกัน เขาไม่ได้เริ่ม Flash Express ด้วยการคิดจะแข่งกับ Kerry หรือไปรษณีย์ไทย แต่เริ่มจากการสังเกตเห็นความลำบากของผู้ขายออนไลน์รายย่อยในไทยที่ไม่มีระบบขนส่งที่ยืดหยุ่น ราคายุติธรรม และเข้าถึงง่าย พ่อค้าแม่ค้าเหล่านี้คือกลุ่มที่โตเร็วหลังยุค Social Commerce แต่กลับไม่มีใครให้บริการแบบที่พวกเขาต้องการจริง ๆ คมสันต์จึงออกแบบระบบให้เก็บพัสดุถึงหน้าบ้านโดยไม่มีขั้นต่ำ และจัดการหลังบ้านด้วยเทคโนโลยีที่เรียบง่ายแต่แม่นยำ ช่วยให้ผู้ขายรายย่อยรู้สึกว่าฉันก็ทำธุรกิจได้เหมือนคนใหญ่คนโต
-
เข้าใจความไม่สมบูรณ์ของระบบปัจจุบันก่อนจะสร้างระบบใหม่
การเป็นผู้ประกอบการที่แท้จริง ไม่ใช่แค่ทำสิ่งที่คนอื่นทำแล้วให้ดูดีขึ้น แต่คือการกล้าถามว่าทำไมคนถึงยังลำบากอยู่ นี่คือคำถามที่ทั้ง Colin Huang และคมสันต์ถามตัวเองซ้ำ ๆ
Pinduoduo เกิดขึ้นจากการตั้งคำถามว่าทำไมเกษตรกรยังต้องพึ่งพาพ่อค้าคนกลาง ทำไมสินค้าจึงถึงมือผู้บริโภคด้วยราคาที่สูงเกินจริง ขณะที่ Flash Express เกิดจากการตั้งคำถามว่าทำไมร้านค้าออนไลน์รายเล็กจึงไม่มีทางเลือกในการจัดส่งพัสดุ ทั้งสองไม่ได้แก้ปัญหาด้วยการใช้เทคโนโลยีล้ำ ๆ เพียงอย่างเดียว แต่ใช้เทคโนโลยีเพื่อเข้าถึงชีวิตคนจริง ๆ และยึดผู้ใช้งานเป็นศูนย์กลาง
-
โมเดลธุรกิจต้องเติมเต็มช่องว่าง ไม่ใช่แค่สร้างสิ่งใหม่
สิ่งที่ทำให้ทั้ง Pinduoduo และ Flash Express เติบโตจนเป็นยูนิคอร์น ไม่ใช่เพราะพวกเขามีนวัตกรรมแปลกใหม่ที่สุดในโลก แต่เพราะพวกเขาเข้าใจช่องว่าง และสร้างระบบที่ปิดช่องโหว่นั้นได้จริง ทั้งในแง่ของบริการ ราคา ความสะดวก และความใกล้ชิดกับผู้ใช้ กลยุทธ์อย่างการสั่งแบบกลุ่มของ Pinduoduo หรือระบบเก็บพัสดุฟรีถึงหน้าบ้านของ Flash Express ต่างก็เป็นการตอบโจทย์ที่แม่นยำในจังหวะเวลาที่เหมาะสม
-
เมื่อใจคุณอยู่ที่ผู้ใช้ ธุรกิจก็จะเติบโตเอง
ในโลกที่เทคโนโลยีสามารถลอกเลียนกันได้ในพริบตา สิ่งที่ลอกกันไม่ได้คือความเข้าใจลูกค้า ทั้ง Colin Huang และคมสันต์พิสูจน์แล้วว่าธุรกิจที่ยิ่งใหญ่ไม่ได้เริ่มจากเงินทุนมหาศาลหรือไอเดียสุดล้ำ แต่เริ่มจากความเข้าใจจริง ๆ ว่าคนธรรมดาในชีวิตประจำวันต้องการอะไร และพวกเขาเต็มใจเสียเงินเพื่ออะไร ธุรกิจแบบนี้จะไม่แค่เติบโต แต่จะฝังรากลึกในชีวิตผู้คน
หากต้องการขยายตลาดเข้าสู่ประเทศจีน แต่ยังไม่รู้จะเริ่มต้นอย่างไร S39 Digital Agency เป็นตัวกลางที่จะช่วยนำสินค้าไทยไปวางขายบน Pinduoduo แพลตฟอร์ม E-commerce ที่เติบโตเร็วที่สุดในจีน และเป็นที่นิยมอย่างมากในกลุ่มผู้บริโภคชาวจีน โดยพร้อมดูแลครบทุกขั้นตอน ตั้งแต่การตั้งร้านออนไลน์ จัดการสต๊อกสินค้า บริหารแคมเปญการตลาด ไปจนถึงดูแลระบบหลังบ้านและการทำการส่งเสริมการตลาด พร้อมใช้เครื่องมือที่ทันสมัยและทีมงานมืออาชีพในการผลักดันยอดขายให้ได้ผลลัพธ์ที่จับต้องได้
📩 ติดต่อเราตอนนี้
📞 02-248-3068 หรือ 061-153-5845 | 📧 info@s39digital.com
Source:
